Miliardy z KPO na transport. Jak budować dworce i lotniska przyjazne dla pasażerów?

Rynek transportu czeka mocne dofinansowanie. Planowane remonty i modernizacje obejmą tory, pociągi, ale również budynki dworców. To miliardowe inwestycje. Łącznie z Krajowego Programu Odbudowy (KPO) na rozwój infrastruktury kolejowej zostanie przeznaczonych około 18 mld zł.

Kończy się przebudowa stacji Warszawa Zachodnia. W tym roku według zapowiedzi ogłoszony ma zostać przetarg na równie dużą w skali przebudowę Warszawy Wschodniej. Wstępnie wartość inwestycji szacowana jest na ok. 3 mld zł. Kolejne modernizacje obejmą wiele mniejszych stacji regionalnych. PKP SA w nowej perspektywie na lata 2024–2030 r. planuje zmodernizować 150 dworców w ramach drugiej edycji Programu Inwestycji Dworcowych. Na ten cel ma zostać przeznaczona kwota w wysokości ok. 4,4 mld zł brutto. 

I choć obiekty transportowe na pierwszy rzut oka nie budzą takiego zachwytu użytkowników i świata projektantów jak hotele czy biurowce, to patrząc na ikoniczne wnętrza lotniska Singapur Changi widać, że nie musi tak być. Również Polska ma się czym pochwalić, lubelski Dworzec Metropolitalny autorstwa pracowni Tremend otrzymał przecież „architektonicznego Oskara” – nagrodę World Architecture Festival.

Wielkie przestrzenie, które nie przytłaczają  
Duże obiekty kojarzą się przede wszystkim z hałasem. Ogromne hale lotnisk i dworców to skupiska nieustannie żyjącego tłumu. Pasażerów męczy nie tylko sam tłok, czas oczekiwania na podróż, ale też panujący tu hałas i pogłos. Poziom decybeli bywa trudny do wytrzymania. Dźwięki odbijają się od twardych, wielkich powierzchni posadzek i ścian. Dlatego jednym z najważniejszych wyzwań jakie stoją przed architektami tych budynków jest zadbanie o przyjazną akustykę.

Najefektywniej pogłos „wyłapać” mogą rozwiązania montowane na dużych płaszczyznach sufitów. Jednocześnie nie muszą to być monotonne, płaskie panele sufitowe. Knauf Ceiling Solutions, wśród setek rozwiązań, oferuje m.in. pionowe Baffle. Ich montaż, w rządku jeden obok drugiego, idealnie współgra ze stojącymi w równych odległościach bramkami wejściowymi, które zazwyczaj spotkamy na terenie każdego obiektu transportu.

Prawdziwy koszmar dla słuchu ma miejsce niewątpliwie na peronach. Poziom natężenia dźwięku osiąga wówczas ok. 100-120 dB, czyli uznawany jest za szkodliwy dla zdrowia. W Polsce stosowanie rozwiązań akustycznych w tej przestrzeni dopiero raczkuje. Tymczasem w krajach Europy Zachodniej pochłaniające hałas panele nad peronami stosuje się od lat, zarówno tam, gdzie tory znajdują się wewnątrz m.in. w metrze, jak i na peronach zewnętrznych.

Na londyńskim dworcu Paddington pracownia projektowa Weston Williamson & Partners postawiła na jasne, rozświetlające wnętrza pionowe panele akustyczne. Z kolei w wiedeńskiej kolejce podziemnej Ustrab-Strecke architekci dopasowali sufity do surowych, szarych ścian i kolorystyki ciemnego peronu. Oba rozwiązania wpływają na poprawę akustyki, są też trwałe – szczególnie metalowe panele zastosowane w Wiedniu. 

Niestandardowe, pionowe płyty to również zabezpieczenie sufitów przed ptakami. Na stacji Paddington zainstalowane panele Metal Baffle umieszczone są w specjalnych modułach o wymiarach 1200x600 mm. Każdy z takich modułów otoczony jest metalową siatką, by uniemożliwić ptakom chowanie się w przestrzeniach pomiędzy płytami.

Luksus na lotniskach           
Wyścig architektoniczny w projektowaniu bryły i wnętrz obiektu transportowego dotyczy głównie lotnisk. To tu spotkamy nazwiska słynnych projektantów, jak choćby Zaha Hadid, która stoi za koncepcją Beijing Daxing International Airport. 

Jedną z najbardziej spektakularnych realizacji w tym segmencie była też budowa lotniska w Dubaju. Wykorzystano tam ponad 218 tys. mkw. metalowych sufitów i paneli ściennych Knauf Ceiling Solutions. Przedsięwzięcie robi wrażenie jednak nie tylko skalą, ale przede wszystkim efektem jaki osiągnięto. Strop i owalne ściany głównego terminala od sufitu do podłogi wyłożone są akustycznymi panelami w białej kolorystyce, podkreślając estetykę jasnych, przestronnych wnętrz. Nadają wnętrzu luksusowy charakter. Osiągnięcie takiego efektu, ale jednocześnie kształtowanie akustyki nie byłoby możliwie przy wykorzystaniu innych materiałów jak np. naturalny kamień czy twarde panele 
z tworzyw sztucznych. Sufit zdobył najwyższą międzynarodową nagrodę akustyczną CISCA.

Jednoznacznie międzynarodowy charakter lotnisk sprawia, że z założenia mają one wyższy standard niż dworce kolejowe czy autobusowe. 

Prawdziwą ostoją luksusu są strefy VIP. Na brytyjskim Heathrow Airport Terminal 2 w strefie dla pasażerów linii biznes można poczuć się prawie jak w pięciogwiazdkowym hotelu. Zamiast metalowych ławek, podróżni oczekujący na lot mają wygodne fotele ze stolikami i lampkami. Do dyspozycji gości jest też bar. Na sufitach zainstalowano metalowe, połyskujące panele Knauf Ceiling Solutions. Kolorystyką dopasowane są do miękkich złotych puf, kremowych obić foteli i ciemnych, drewnianych elementów na ścianach.

Złoto spotkamy jednak nie tylko na lotniskach. Znaleźć je można też na peronach kolejowych. Gdzie? Oczywiście w Szwajcarii. Na dworcu w Zurichu trwałe metalowe panele zdobią przestrzeń na głowami. Idealnie kontrastują z betonową estetyką ścian i kamiennymi płytami peronu.

Inwestycje w dworce i lotniska to nie tylko kwestia infrastruktury, ale przede wszystkim dbałości o doświadczenie pasażerów. Nowoczesna architektura i inteligentne rozwiązania akustyczne mogą sprawić, że podróż stanie się mniej męcząca, a przestrzenie transportowe – bardziej funkcjonalne i estetyczne. 

Przykłady z całego świata pokazują, że dobrze zaprojektowane budynki transportowe mogą łączyć w sobie atrakcyjny wygląd, trwałość i komfort akustyczny. Polska stoi przed ogromną szansą, by w najbliższych latach stworzyć nowoczesne dworce i lotniska, które nie tylko spełnią wysokie standardy funkcjonalne, ale także będą architektonicznymi wizytówkami miast.